Τις καθυστερήσεις και την αναβλητικότητα της Κυβέρνησης στην υλοποίηση του πλάνου ανάπτυξης χωριστού ρεύματος οργανικών υπολειμμάτων που ξεκίνησε η προηγούμενη Κυβέρνηση, αναδεικνύουν με ερώτησή τους προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Ανάπτυξης & Επενδύσεων, 36 Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ των οποίων και οι Βουλευτές Ηρακλείου Χάρης Μαμουλάκης, Σωκράτης Βαρδάκης και Νίκος Ηγουμενίδης.
«Όπως όλοι γνωρίζουμε, στο Δήμο Ηρακλείου έγιναν τα προηγούμενα χρόνια αρκετές δράσεις ανάπτυξης της κυκλικής οικονομίας και καθιέρωσης ειδικού ρεύματος διαχείρισης οργανικών υπολειμμάτων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Είχαμε για παράδειγμα τη δωρεάν διάθεση οικιακών κομποστοποιητών, την αξιοποίηση προγραμμάτων χρηματοδότησης για κομποστοποιητές γειτονιάς, την προώθηση του καφέ κάδου, την πιλοτική μονάδα μετατροπής των τροφικών υπολειμμάτων των ξενοδοχείων σε ζωοτροφή μέσα από το πρόγραμμα LIFE F4F, κ.α.» αναφέρει σε δήλωσή του ο Βουλευτής Χάρης Μαμουλάκης, τονίζοντας: «Είναι απαραίτητο η νέα Κυβέρνηση, να μην χάσει χρόνο και να συνεχίσει όσα ξεκίνησαν τα προηγούμενα χρόνια, με στόχο την ανάπτυξη μεθόδων διαλογής στην πηγή και κυκλικής οικονομίας, καθώς και την εναρμόνιση της χώρας με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες για τη βελτίωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος. Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων άλλωστε, θέτει ως προτεραιότητες τη χωριστή συλλογή στην πηγή (και) των βιοαποβλήτων, όπως και την επεξεργασία τους με στόχο την παραγωγή κομπόστ. Παράλληλα, καθορίζει με σαφήνεια την υποχρέωση των Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού για οργάνωση και εφαρμογή της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων, η οποία και πρέπει να υλοποιηθεί χωρίς καθυστέρηση λόγω των υποχρεώσεων της χώρας στο πλαίσιο της Οδηγίας 2018/851».
Υπενθυμίζεται ότι η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με βάση και τους διαθέσιμους πόρους στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014-2020, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση και δημοσίευση προσκλήσεων για υποδομές χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (καφέ κάδος) και στην περαιτέρω επεξεργασία τους, είτε μέσω οικιακής κομποστοποίησης είτε – ως χωριστό ρεύμα – σε μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων. Επιπλέον, σε ορισμένες Περιφέρειες προχώρησαν οι εντάξεις και χρηματοδοτήσεις έργων ή/και προμηθειών, που περιλάμβαναν ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής, οικιακή κομποστοποίηση ή/και επεξεργασία του ρεύματος βιοαποβλήτων. Σημειώνεται επίσης ότι από 1/1/2020 προβλέπεται νομοθετικά και η εφαρμογή ειδικής τιμολογιακής πολιτικής για την διαχείριση των απορριμμάτων στους ΟΤΑ που θα λαμβάνει υπόψη της το ποσοστό βιοαποβλήτων που εκτρέπονται από την ταφή σε κάθε ΟΤΑ.
Όμως, σε αντίθεση με το ελληνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και τους διαθέσιμους πόρους στο ΕΣΠΑ, πρόσφατες ανακοινώσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ μεταθέτουν χρονικά το πλάνο ανάπτυξης του χωριστού ρεύματος των βιοαποβλήτων για το 2023. Με δεδομένες τις υποχρεώσεις του θεσμικού πλαισίου και τις ήδη δρομολογημένες προσκλήσεις και εντάξεις έργων και λαμβάνοντας υπόψη ότι η χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων περιγράφεται ρητά στην Έκθεση Έγκαιρης Προειδοποίησης της Ε.Ε. και αποτελεί βασική παράμετρο της στρατηγικής κυκλικής οικονομίας, ερωτούνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1. Ποια η συνολική πρόοδος για την ένταξη έργων χωριστής συλλογής και επεξεργασίας βιοαποβλήτων στις προσκλήσεις που έχουν εκδοθεί (και λήξει) έως σήμερα; Ποιος οι ενέργειες για την άμεση αξιολόγηση και ένταξη έργων σε προσκλήσεις που λήγουν άμεσα (έως το τέλος της χρονιάς), προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες;
2. Για τα ήδη ενταγμένα έργα, ποια η πρόοδος εκτέλεσης και ποιο το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της χωριστής συλλογής στους ΟΤΑ και στους πολίτες και τις επιχειρήσεις; Σε ποιους δήμους αναμένεται να ξεκινήσει το πρόγραμμα χωριστής συλλογής οργανικού, πότε και σε τι ποσοστό του πληθυσμού ανά ΟΤΑ;
3. Τι πρόσθετοι πόροι εκτιμά το ΥΠΕΝ ότι θα απαιτηθούν για την πλήρη εφαρμογή της χωριστής συλλογής και επεξεργασίας βιοαποβλήτων σε όλη τη χώρα; Ποιος ο προγραμματισμός πρόσθετων χρηματοδοτήσεων, εφόσον χρειάζονται, και από ποιες πηγές;
4. Ποια μέτρα θα λάβουν τα αρμόδια Υπουργεία για να επιταχυνθούν οι ενέργειες των ΟΤΑ και των ΦΟΔΣΑ σε αυτή την κατεύθυνση και με δεδομένη την νομοθετημένη υποχρέωσή τους;
5. Με δεδομένη την ανάγκη ενημέρωσης των πολιτών τόσο εθνικά όσο και τοπικά, ποια τα σχέδια του ΥΠΕΝ για το συντονισμό εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών;
Αναλυτικά η ερώτηση προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Ανάπτυξης & Επενδύσεων με θέμα: Εφαρμογή της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων στο σύνολο της χώρας
Ήδη στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έπρεπε να είχε προωθήσει τη χωριστή συλλογή και επεξεργασία βιοαποβλήτων, αλλά και την επανάχρηση των προϊόντων από τη λιπασματοποίηση και τη ζύμωσή τους.
Η χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων καθίσταται απόλυτα υποχρεωτική στο πλαίσιο της Οδηγίας 2018/851/ΕΕ (αναθεώρηση Οδηγίας 2008/98/ΕΚ), καθώς έως το 2023 όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να διασφαλίσουν ότι τα βιοαπόβλητα είτε διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή είτε συλλέγονται χωριστά, χωρίς να αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων, αιτιολογώντας μόνο περιορισμένες και τεκμηριωμένες παρεκκλίσεις, οι οποίες επανεξετάζονται περιοδικά.
Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΥΣ 49/15-12-15, ΦΕΚ 174Α/15-12-15) θέτει ως προτεραιότητες τη χωριστή συλλογή στην πηγή και των βιοαποβλήτων και την κατόπιν επεξεργασία τους με στόχο την παραγωγή κομπόστ. Επιπλέον, το άρθρο 228 του Νόμου 4555/2018 καθορίζει επιπλέον με σαφήνεια την υποχρέωση των ΟΤΑ α’ βαθμού για την οργάνωση και εφαρμογή της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων, η οποία και πρέπει να υλοποιηθεί χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση λόγω των νέων υποχρεώσεων της χώρας στο πλαίσιο της Οδηγίας 2018/851.
Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, και τους διαθέσιμους πόρους στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020 (ΥΜΕΠΕΡΑΑ και ΠΕΠ) η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση και δημοσίευση προσκλήσεων για υποδομές χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (καφέ κάδος), και για την περαιτέρω επεξεργασία τους, είτε μέσω οικιακής κομποστοποίησης είτε (ως χωριστό ρεύμα) σε μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων. Για το λόγο αυτό και παρά την αρχική καθυστέρηση αλλά και κατόπιν επισήμανσης της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ (επιστολή ανΥΠΕΝ με αρ. πρωτ. 79698/6232/9-11-2018), μέχρι τον Ιούλιο του 2019, οι περισσότερες Περιφέρειες της χώρας είχαν δημοσιεύσει προσκλήσεις για χρηματοδότηση παρόμοιων έργων υποδομής και εξοπλισμού χωριστής συλλογής. Επιπλέον, σε ορισμένες Περιφέρειες προχώρησαν και οι εντάξεις και χρηματοδοτήσεις έργων ή/και προμηθειών, που περιελάμβαναν ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής, οικιακή κομποστοποίηση ή/και επεξεργασία του ρεύματος βιοαποβλήτων, μέσω του ΥΜΕΠΕΡΑΑ και των ΠΕΠ.
Ως παραδείγματα αναφέρονται:
· Οι προσκλήσεις για τη διαχείριση βιοαποβλήτων στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Κεντρικής Μακεδονίας, Ιονίων Νήσων, Δυτικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Νοτίου Αιγαίου, οι οποίες εκδόθηκαν έως το τέλος του Α’ Εξαμήνου του 2019,
· Οι προσκλήσεις για τη διαχείριση βιοαποβλήτων στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στην Περιφέρεια Αττικής και η πλέον πρόσφατη, κοινή, για την Περιφέρεια Αττικής όσο και για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, οι οποίες είναι εν εξελίξει,
· Εντάξεις έργων που αφορούν και τη διαχείριση βιοαποβλήτων (χωριστή συλλογή/επεξεργασία) σε άλλες προσκλήσεις του ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Ενδεικτικά αναφέρονται ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, ο Δήμος Γλυφάδας, ο Δήμος Αιγάλεω, η μονάδα κομποστοποίησης στο Ν. Φωκίδας, η μονάδα κομποστοποίησης στο Δήμο Αρχανών-Αστερουσίων, οι πράξεις για ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων στους Δήμους Μήλου και Λέρου, προώθηση οικιακής κομποστοποίησης στο Δήμο Νεμέας, η ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων και επεξεργασίας τους στο Δήμο Ζακύνθου, η χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων στην Κέρκυρα, οι δράσεις για την διαχείριση βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων αστικών αποβλήτων στον Δήμο Λευκάδας, ανάλογα έργα/πράξεις στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, κ.λπ.
Παρά τα ανωτέρω παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στις ενέργειες των ΟΤΑ, και κατά περίπτωση των ΦΟΔΣΑ, στην ανάπτυξη του δικτύου χωριστής συλλογής και επεξεργασίας/αξιοποίησης των βιοαποβλήτων. Η καθυστέρηση αυτή πέρα από τις επιπτώσεις στη χώρα μας, ως προς την εφαρμογή των προβλέψεων των ευρωπαϊκών οδηγιών, δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις στα έργα ΧΥΤ, λόγω παραγόμενων στραγγιδίων και βιοαερίου αλλά και κατανάλωσης ωφέλιμου χώρου ταφής.
Σημειώνουμε ότι από 01/01/2020 προβλέπεται νομοθετικά (Ν. 4496/2017 και Ν. 4555/2018) και έχει εκδοθεί και η απαραίτητη ΚΥΑ (ΦΕΚ 1277Β/15-4-2019) για την εφαρμογή ειδικής τιμολογιακής πολιτικής για την διαχείριση των απορριμμάτων στους ΟΤΑ που θα λαμβάνει υπόψη της το ποσοστό βιοαποβλήτων που εκτρέπονται από την ταφή σε κάθε ΟΤΑ.
Όμως, σε αντίθεση με το ελληνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και τους διαθέσιμους πόρους στο ΕΣΠΑ, πρόσφατες ανακοινώσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ μεταθέτουν –χρονικά- το πλάνο ανάπτυξης του χωριστού ρεύματος των βιοαποβλήτων για το 2023. Σημειώνουμε ότι υπάρχουν ΦΟΔΣΑ που έχουν ήδη ανακοινώσει ότι από την 1η Ιανουαρίου 2019 έχουν τη δυνατότητα να παραλάβουν χωριστό ρεύμα βιοαποβλήτων από ΟΤΑ που εφαρμόζουν χωριστή συλλογή αυτού, όπως ο ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας.
Με δεδομένες τις υποχρεώσεις του θεσμικού πλαισίου και τις ήδη δρομολογημένες προσκλήσεις και εντάξεις έργων και λαμβάνοντας υπόψη ότι η χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων περιγράφεται ρητά στην Έκθεση Έγκαιρης Προειδοποίησης της ΕΕ (24/9/2018, SWD(2018) 418 final) και αποτελεί βασική παράμετρο της στρατηγικής κυκλικής οικονομίας,
Eρωτούνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1. Ποια η συνολική πρόοδος για την ένταξη έργων χωριστής συλλογής και επεξεργασίας βιοαποβλήτων στις προσκλήσεις που έχουν εκδοθεί (και λήξει) έως σήμερα; Ποιος οι ενέργειες για την άμεση αξιολόγηση και ένταξη έργων σε προσκλήσεις που λήγουν άμεσα (έως το τέλος της χρονιάς), προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες;
2. Για τα ήδη ενταγμένα έργα, ποια η πρόοδος εκτέλεσης και ποιο το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της χωριστής συλλογής στους ΟΤΑ και στους πολίτες και τις επιχειρήσεις; Σε ποιους δήμους αναμένεται να ξεκινήσει το πρόγραμμα χωριστής συλλογής οργανικού, πότε και σε τι ποσοστό του πληθυσμού ανά ΟΤΑ;
3. Τι πρόσθετοι πόροι εκτιμά το ΥΠΕΝ ότι θα απαιτηθούν για την πλήρη εφαρμογή της χωριστής συλλογής και επεξεργασίας βιοαποβλήτων σε όλη τη χώρα; Ποιος ο προγραμματισμός πρόσθετων χρηματοδοτήσεων, εφόσον χρειάζονται, και από ποιες πηγές;
4. Ποια μέτρα θα λάβουν τα αρμόδια Υπουργεία για να επιταχυνθούν οι ενέργειες των ΟΤΑ και των ΦΟΔΣΑ σε αυτή την κατεύθυνση και με δεδομένη την νομοθετημένη υποχρέωσή τους;
5. Με δεδομένη την ανάγκη ενημέρωσης των πολιτών τόσο εθνικά όσο και τοπικά, ποια τα σχέδια του ΥΠΕΝ για το συντονισμό εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών;
Οι ερωτώντες Βουλευτές
Φάμελλος Σωκράτης
Αβραμάκης Ελευθέριος
Αθανασίου Νάσος
Αλεξιάδης Τρύφων
Βαρδάκης Σωκράτης
Βασιλικός Βασίλης
Γκαρά Αναστασία (Νατάσα)
Ελευθεριάδου Σουλτάνα (Τάνια)
Δραγασάκης Ιωάννης
Δρίτσας Θεόδωρος
Ζαχαριάδης Κώστας
Ζουράρις Κωνσταντίνος
Ηγουμενίδης Νίκος
Καλαματιανός Διονύσιος – Χαράλαμπος
Καρασαρλίδου Φρόσω
Κασιμάτη Νίνα
Κάτσης Μάριος
Καφαντάρη Χαρά
Λάππας Σπυρίδων
Μάλαμα Κυριακή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)
Μάρκου Κωνσταντίνος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Νοτοπούλου Κατερίνα
Παππάς Νικόλαος
Πέρκα Θεοπίστη (Πέττη)
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Σαρακιώτης Γιάννης
Σαντορινιός Νεκτάριος
Σκουρλέτης Παναγιώτης
Σκουρολιάκος Παναγιώτης (Πάνος)
Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)
Συρμαλένιος Νίκος
Χαρίτου Δημήτριος (Τάκης)
Χρηστίδου Ραλλία